Ölçme nedir? Aşırı ayrıntılı anlatım..
1 sayfadaki 1 sayfası
Ölçme nedir? Aşırı ayrıntılı anlatım..
Ali Ekber C.tesi Ara. 26, 2009 2:04 pm
Ölçme Nedir ?
Her hangi bir nesnenin ne kadar büyük, küçük veya çok olduğunu belirtme sorunudur. Ölçme, bilinmeyen bir değeri veya bir ölçüyü , bilinen bir değer veya bir ölçü ile mukayese edilmesidir. Başka bir deyişle herhangi bir nesneyi kanunla belirlenmiş bir birimle karşılaştırmaktır.
Ölçmenin Gayesi
Her hangi bir işin ölçü aletlerinden okunarak bir ölçme değerinin belirlenmesidir.
Örneğin; Bir masanın yüksekliği, genişliği ve eni veya agırlığını bilinen bir değer ile karşılaştırarak okumaktır.
Ölçme ilgili kavram:
ÖLÇME
Uzunluk Açı Ağırlık Zaman Sıcaklık Işık Elektirik -Alan -Açısal Hız -Kütle -Hız -Isı miktarı -Optik -Elektirik -Hacim -Devir sayısı -Kuvvet -İvme -Işık Direnci - -Frekans - Basınç -Elektirik - - Enerji Miktarı
Bir Birimin Üst ve Ast Katları
Ondalık sisteme göre düzenlenmiş özel işaretler kullanılır. Bunlar herhangi bir ölçü biriminin , daha büyük üst katları veya küçük as katları yazılışını basitleştirmiştir.
Birimin Üst Kısa Birimin As Kısa
Katları İşareti İsareti Katları İsareti İşareti
1.000.000.000.000 Tera T 0,1 Desi d
1.000.000.000 Giga G 0,01 Senti c
1.000.000 Mega M 0,001 Mili m
1.000 Kilo K 0,000 001 Mikro m
100 Hekto H 0,000 000 001 Nano n
10 Deka Da 0,000 000 000 001 Piko p
Temel Ölçü Birimleri
Günümüzde kabul edilmiş olan öloçü sistemi metrik ölçü sistemidir.Fakat bunun yanı sıra yaygın biçimde kullanılan diger bir ölçü sistemide ingiliz ölçü sistemidir.
Uzunluk:Metrik sistemde uzunluk birimi metredir. İngiliz ölçü biriminde parmak ( inç ) birimidir.
Kütle :Metrik sistemde kütle birimi gramdır.İngiliz ölçü biriminde onş tur.
Hacim : Metrik sistemde hacim birimi litredir.İngiliz ölçü biriminde golondur.
Kuvvet : Metrik sistemde kuvvet birimi newtondur.İngiliz ölçü biriminde poundtur.
Sıcaklık : Metrik sitemde sıcaklık birimi santigrad ( °C ) dır.İngiliz ölçü biriminde Fahrenheit ( °F ) dır.
İki Şekilde Ölçme Yapılır.
Direk ölçme ( Metre ile bir uzunluğun ölçülmesi )
Endirek ölçme ( sıcaklık dış çap kumpası ile ölçme )
Kontrol :Belirlenen bir ölçünün doğrulanmasına denir.(Bir duvarın su düzeci ile kontrolü )
Ölçme ile Kontrolü Etkileyen Faktörler :
Ölçü aletinin ve ölçme yapılan ortamın ısısı.
Ölçme yapan kişinin hatası
Işık hatası
Ölçü aletinin hatası
Makine ve takım hatası
Ölçü Aletleri Kontrol Aletleri Ölçme ve kontrol Aletleri
1. Basit çizgi bölüntülü 1. Basit bölüntüsüz 1. İbreli ölçme ve kontrol ölçü aleti metre ve celik M. Kontrol aleti.Sıcak aleti.İbreli kumpas mikro.
2. Verniye bölüntülü ölçü aleti 2. Gönyeler.Kıl gönye 2. Su düzeci
Sürmeli kumpas 90° gönye 3. Monometre
3. Vida devirli Ö.A. 3. Pleytler,Markalı Pleytler 4. Johson mastarları
Purametre 4. Mastarlar,Çatal vida tarağı
5. Sertlik ölçü aleti
Wicker sertlik
Rochwell sertlik
Birinell sertlik
Uzunluk Ölçü Aletleri
Ölçü taşıma aletleri; Bölüntülü ölçü aletleri Ayarlana bilir bölüntülü A. Sabit değer ölçü A.
1. İç çap kumpasları 1. Çelik metre 1. Sürgülü kumpas 1. Şablonlar
2. Dış çap kumpasları 2. Katlanır metre 2. Sürgülü derinlik kumpası 2. Sınır mastarları
3. Çift kumpaslar 3. Şerit metre 3. Mikrometre 3. Tam ölçü(Jonson)
4. Ölçü saati
5. Hassa mikrometre
Ölçme kuralları
Ölçme, eğer güvenilir ve gerekli olan titizlik gösterilerek yapılmışsa bir değerifade eder.
Ölçmede istenilen ölçü tamlığına uygun olan ölçü aleti kullanınız..
Okuma sırasında okuma yerine dik olarak bakınız.
İşin ve aletin ölçme yüzeylerini, ölçme işlemlerinden önce temizleyiniz.
Ölçmeden önce iş parçasının çapaklarını alınız.
Hasas Ölçmelerde, civarın sıcaklığına dikkat ediniz. İşlem dolayısıyla ısınan iş parçalarını soğumaya bırakınız
Bazı özellik arz eden ölçü aletlerinde, ölçü baskısının tam değerini veriniz. Hiçbir zaman zorlamayınız.
Hiçbir zaman hareket halindeki iş parçasında ve tezgah çalışırken ölçme yapmayınız.( kaza tehlikesi ve ölçme aletinin bozulmasını doğurur.)
Manyetik iş parçalarının ölçmeden önce manyetik özelliği kaldırılmalıdır.
Ayarlanabilir ölçü aletleri tekrar sıfır duruma getirilip kontrol edilmelidir.
Ölçü aletlerinin ölçü derecesi, belirli zaman aralıklarında kontrol edilmelidir.
Ölçü Aletlerinin bakımı
Yalnız iyi bakımlı ölçü aletleriyle kusursuz bir ölçme yapılabilir.
1)ölçü aletlerini kesici aletlerden uzakta bir yerde muhafaza ediniz.
2) hassas ölçü aletlerini yumuşak bir altlık ( kumaş veya sünger ) üstüne koyunuz ve pislik ile küçük talaşlardan koruyunuz.
3) hassas ölçü aletlerini soğuk ve sıcak tesirlerden koruyunuz.
4) ölçü aletlerini düşürmeyiniz.
5) ölçü aletlerini kullandıktan sonra veya çalışma sona erince, itinayla kaldırınız ve gerektiği durumlarda temizleyiniz. Paslanma tehlikesine karşı olan ölçü aletlerini asitsiz yağ ile veya gresle ovunuz.
Hatalı ölçü aletlerini kendiniz onarmaya veya üzerinde herhangi bir değişiklik yapmaya kalkmayınız.
Uzunluk Ölçü Sistemleri
mekik sistem: birimi metredir.
Metre
(m)
Desimetre
(dm)
Santimetre
(cm)
Milimetre
(mm)
Mikron
(m)
1m
10
100
1 000
1 000 000
1dm
0,1
10
10
100 000
1cm
0,01
0,1
10
10 000
1mm
0,001
0,01
0,1
1 000
1m
0,000 001
0,00001
0,0001
0,001
parmak ( withword ) sistem : birimi parmak (inç) ( ²) dir.
1 parmak (1 ² ) = 25,40 mm dir.
Örnek : ½ inç kaç mm dir?
½*25,40 =25,40/2 = 12,70mm? ½ inç = 12,70mm
örnek: 5/8inç kaç mmdir ?
5/8*25,40 = 127/8 = 15,875mm ?5/8inç = 15,875mm
Uzunluk Ölçü Aletleri
1-) Ölçü Taşıma Aletleri : Uzunluk ölçülmesinde kullanılır. Bunların hiçbiri çizgisel bölüntüsü yoktur.Bunun için istenilen ölçü tamlığına göre ayar veya ölçülen değerleri okumak için uygun ölçü aletlerinin seçilmesi gerekir.
a-)Dış Ölçmeler için ; Dış çap Kumpası
Kumpas her iki elle açmak şartı ile, ölçülecek miktara yaklaşık olarak ayarlanır.
Tam ayar kolları dış ( iç ) kısımlarını hafifçe vurularak yapılır.
Hiçbir zaman ölçme yüzeyi üstüne vurmayınız.
Kumpasın İnce Ayarı : İstenen ölçü tamlığına uygun bir ölçü aleti ( kumpas , mastar vb. ) seçilmesi şartır.
Ölçü aletinden alınan ölçü işin ölçüsü ile karşılaştırılır.
İş parçasından alınan ölçü değeri , sürmeli kumpas ile kontrol edilir.
b-)İç ölçmeler için ; İç Çap Kumpası:
Kumpas her iki kolla açmak şartıyla , ölçülecek miktara yaklaşık olarak ayarlanır.
Tam ayar kolların dış ( iç ) kenarlarına vurmak sureti ile ayarlanır.
Kumpasın ince ayarı dış çap kumpasının aynıdır.
c-)Dış ve İç Ölçmeler İçin ; Çift kumpas :
Bu kumpasların ayarlanması ve kullanılması diğer kumpaslarla aynıdır ve aynı kurallar geçerlidir.
2-) Bölüntülü ölçü aletleri:Uzunlukların ve çizgilerin ölçülmesinde kullanılır. İtinalı bir kullanma ile kullanılan ölçü aletinin çinsine göre uzunlukların 0,5mm hassasiyette ölçmek mümkündür.
a-)Katlanır metre :Yapılış uzunlukları 1 ve 2 mlikler 6 veya 9 parçalıdır. Çelik veya hafif metal katlanır metrelerde hata sınırı, parçalar kusursuz yaylandığı sürece 1000 mm de ± 1mm kadardır. Ağaçlardan yapılanında ise 1m 6 parçalı, 2m on parçalıdır.
b-) Çelik çetvel :İmalat uzunlukları 300 ve 500 mmdir. Gereç olarak yay çeliği, yaklaşık 12m genişlik ve 0,3 mm kalınlıktadır. Bölüntü çetvelin en uç kenarından başlar.
c-)Çalışma ölçü aletleri :Yapılış uzunlukları 500mmden 5000mmye kadar.Gereç olarak takım çeliği 5mmden 14mmye kadar kalınlıkta , 25mmden 70mmye kadar genişlikte .Ölçü cetveli her iki uçta bölüntüleri yaklaşık olarak 10mmye kadar geçer.
d-) Çelik Bant Metre:Bu metreler iki tiptir.
1.Tip; Yapılış uzunlukları 1,2 ve 3 m yaklaşık olarak 12mm genişliktedir. Paslanmaz yay çeliğidir.
2.Tip; Yapılış uzunlukları 10 20 30 m genişliği 13mm gereç olarak paslanmaz bant yay çeliği kolu ve kutu şekli yapılmışlardır.
e-) Çekme ölçü Çetveli : Dökümcülükte gerekli olan modellerin yapımında kullanılır. Döküm gereç soğuk iken Önemli miktarda çeker.( ölçüsü küçülür.) Bunu karşılamak için model uygun olarak daha büyük yapılır. Çekme ölçü cetvellerine göre yapılmış olan model döküm gerecin soğuması sırasında çekme miktarı kadar daha büyük yapılmış olur.
3-) Ayarlana Bilir Görüntülü Ölçü Aletleri
A) Sürmeli kumpas : Tesviyecilikte kullanılan bir ölçü aletidir. Sürmeli kumpasta üç çeşit ölçü alınır.
a)dış çapın ölçülmesi.
b) İç çapın ölçülmesi.
c)Derinlik ölçülmesi.
Kumpasın Kısımları Şunlardır:
Cetvel.
Hareketli çene ve verniyeli çetvel.
Sabit çene .
Kılıç ( dil )
Çeşitli sürmeli Kumpaslar :
1-Dış ölçmeler için ölçme çeneleri ile keskin kenarlı çeneler, İç bölümler için ağızları vardır.
2-Dış ölçmeler için ölçme çeneleri ile keskin ağızlı çeneleri , iç ölçmeler için ağızları derinlik ölçmeleri için derin kılıç vardır.
3-Dış ölçmeler için ölçme çeneleri ile keskin ağızlı çeneleri ,iç ölçmeler için ağızları ve derinlik ölçmek için dili vardır.
4-Dış ölçmeler için ölçme çeneleri ile iç ölçmeler için ağızları ve ince ayar için ayar vidası vardır.
Sürmeli Kumpasın Dış Ölçümlerde Kullanılması
kumpas, ölçülecek ölçüden büyük olarak açılır.
Sabit çene iş parçasına dayatılır
Hareketli ölçü çenesi, parçaya doğru hareket ettirilir.
Hareketli çene parçaya değdikten sonra bastırılmaz ve ölçü okunur.
Kumpas ağızları kısa olarak kavratılırsa ve kumpas iyi oturmazsa ölçme hatalı olur.
Dar girintileri ( fatura ) ölçmelerde ( 80 mm çapaklar ) çapraz ağızlı kumpas kullanılabilir. bu sırada ölçme çenelerinin keskinleştirilmişleri kullanılır.
Sabit veya bağlanmış iş parçalarının ölçülmesi sırasında kumpas her iki elle kavranır.
Sürmeli Kumpasın İç Ölçümlerde Kullanılması
Kumpas , ölçülecek ölçüden küçük olarak açılır.
Sabit çene iş parçasına dayatılır.
Hareketli ölçü çenesi, parçaya doğru hareket ettirilir.
Hareketli çene parçaya değdikten sonra bastırılmadan ölçü okunur.
İç ölçmelerde kumpas çenelerinin daima delik eksenine paralel olmaları şarttır.
Keskin kenarlı çapraz ağızlı çeneler çapa tam olarak oturtulur.
Kumpas yanlış oturtulmuşsa yanlış ölçü verir. okunan değer gerçek ölçüden daha küçüktür.
b-) Derinlik Kumpası erinliklerin ve Kademelerin ( merdiven ) ölçülmesinde kullanılır.
Çeşitli Derinlik Kumpasları:
1-Ucu incelmiş derinlik dayaması, Derinlikleri ve kademeleri ölçmek içindir.
2-Takma deriklik dayaması küçük delikler ve dar kanalların derikliklerini ölçmel içindir.
3-Acılı kancalı dayaması iç kademeleri ölçmek içindir.
4-Açı şeklindeki köprüsü vardır. Millerin kama yerleri derinliklerini ölçmek içindir.
5-Döndürüle bilir cetveli ,iç boşaltmaların derinliklerini ölçmek içindir.
Derinlik Kumpası ile Ölçmesi:
Köprüyü, daima ölçü irtibat yüzüne sıkı olarak dayatınız.
Derinlik dayamalı kılcı, hafifçe derinliğin tabanına oturuncaya kadar bastırınız.
Tespit vidasını dikkatlice sıktıktan sonra, Derinlik kumpasını kaldırınız ve ölçme değerini okuyunuz.
Kumpasın Okunması:
Kumpaslar sistem olarak iki çeşittr.
MMlik ölçülü kumpas ( kumpasın alt kısmında yer alır.)
Parmak ( ” ) ölçülü kumpas ( kumpasın üst kısmında yer alır.)
Verniyer : Kumpas üzerinde yardımcı bir cetvel olup tam sayıdan sonraki ölçünün belirlenmesinde en büyük rolü oynar.Üç çeşit metrik verniyer vardır.
1/10 verniyer
1/20 verniyer
1/50 verniyer
1/10 verniyer: Cetvel üzerinde 9mmlik kısım verniyer üzerinde 10 eşit parçaya bölünmüştür. Böylece verniyer üzerindeki bir bölüm cetvel üzerindeki bir bölümden 0,1mm daha küçüktür.Cetvelin bölümleri 1mm verniyerinkiler ise 0,9mmdir.
9/10 = 0,9mm
1-0,9 = 0,1mm
0,1 = 1/10
2) 1/20 Verniyer : 1/20mm ( 0,05) hassasiyetinde bir kumpas elde etmek için cetvelin 19mmlik kısmını verniyer üzerinde 20 eşit parçaya bölüştürülürmüştür.
19/20 = 0,95
1 0,95 = 0,05
0,05 = 1/20
3) 1/50 Verniyer : 1/50 ( 0,02mm ) hassasiyetinde bir kumpas elde etmek için çetvelin 49mmlik kısmını verniyer üzerinde 50 eşit parçaya bölünmüştür.
49/50 = 0,98mm 1 0,98 = 0,02 0,02 = 1/50
Kumpası Okuması : Verniyeli kumpası okumak kolaydır. Önce elimizdeki verniyerin hassasiyet değerini bilmeniz gerekir. Ölçülecek parçaya göre kumpas açılır. Parçanın uzunluğunun tam değeri çetvelden okununr. Küsür altı kısmı verniyerden okunur.Eğer verniyerin sıfır çizgisi çetveldeki mimimetre çizgilerinden biriyle bir hizaya gelirse okuma mm olarak tam değerindedir. Eğer verniyerin sıfırı cetveldeki mm çizgisiyle karşılaşmıyorsa , okuma mm olarak tam değildir. Bu durumda mm ondaları verniyer üzerinden okununr.Verniyer bölüntü çizgilerinden birisi cetlelin mm çizgilerinden birisiyle karşı karşıya gelir.Eğer verniyer 1/20lik ise 10. Çizgi çakışıyor ise cetvelden okunan değere 10 x 0,05 = 0,5mm ilave edilir.
Kumpasın teknik olarak okunması:
Örnek 1 :
1/20 kumpasta O.Ö. = T.S + ( H.D.x V.Ç. )
Tam Sayı = 19 O.Ö. = 19 + ( 0,05 x 14 )
Verniyer Çizgisi = 14 O.Ö. = 19 + 0,70
Okunan ölçü = ? O.Ö. = 19,70mm
Örnek 2 :
1/20 Kumpas O.Ö. = T.S. + (H.D. x V. Ç. )
Tam Sayı = 41 O.Ö. = 41 + ( 0,05 x 5 )
Verniyer Çizgisi = 5 O.Ö. = 41 + 0,25
Okunan Ölçü = ? O.Ö. = 41,25mm
Örnek 3 :
1/50 Kumpas O.Ö. = T.S. + ( H.D. + V.Ç. )
Tam Sayı = 25 O.Ö. = 25 + ( 0,02 + 32 )
Verniyer Çizgisi = 32 O.Ö. = 25 + 0,64
Okunan Ölçü = ? O.Ö. = 25,64mm
Örnek 4 :
O.Ö: = T.S. + ( H.D. + V.Ç. )
O.Ö. = 20 + ( 0,05 + 12 )
O.Ö. = 20 + 0,60
O.Ö. = 20,60mm
Örnek 5:
O.Ö. = T.S. + ( H.D. x V.Ç. )
O.Ö. = 48 + ( 0,05 x 19 )
O.Ö. = 48 + 0,95
O.Ö. = 48,95mm
Paramk İnç Sisteminin Okunması :
Örnek 1 :
1/28 kumpas O.Ö. = T.S. + ( H.D. x Ç.C.)
Tam Sayı = 3/8 ” O.Ö. = 3/8 + ( 1/128 x 5 )
Çakışan Çizgi = 5 O.Ö. = 3/8 + 5/128 = 48/128 + 5/128
Okunan Ölçü = ? O.Ö. = 53/128″
Mm cinsinden = 53/128 x 25,4 = 1346,2/128 = 10,51
Örnek 2 :
T.S. = 5/8″ O.Ö. = T.S. + ( H.D.xÇ.Ç. ) = 5/8 + ( 1/128 x 4 )
Ç.Ç = 4 O.Ö. = 5/8 + 4/128 = 84/128 = 21/32″
Mm cinsinden = 21/32 x 25,4 = 533,4/32 = 16,668mm
Örnek 3 :
O.Ö. = 1/1 + 3/16 +5/128
O.Ö. = 128/1128 + 24/128 + 5/ 128 = 153/128″
Mm cinsinden = 153/128 x 25,4 = 3886,2/128 = 30,36mm
C) Mikrometreler : Tesviyecilikte kullanılan bir ölçü aletidir. Mikrometreler; dış çap , iç çap , vida ve derinlik mikrometreleri olmak üzere çeşitli tipleri vardır. Mikrometreler aşağıdaki sebeplerden ötürü çok önemlidirler.
Küçüktür,taşına bilir ve normal kullanımlara dayanacak kadar sağlamdırlar.
Hassasiyetini çok iyi muhafaza eder ve aşınınca kolaylıkla ayarlana bilir.
Kullanılması , okunması kolaydır ve tek elle kullanıla bilir.
Dış ölçmeler için kullanılan mikrometreler :1/100mmye kadar okuma tamlığında imal edlirler.
Dış ölçmeler için
Et kalınlıklarını ölçümek için özel şekilde yapılmışlardır.Dış ölçümeler için 1/1000 mm okuma tamlığında verniyerli.
Değiştirile bilen ağızlı vidaların aşağıdaki dış ölçüler içindir
Dış çap
Çekirdek çapı
Böğür çapı
Ölçme baskısını gösteren tertibatlı mikrometre .
Hassas mikrometre
Takılabilen
Geçme şeklinde takıla bilen göstergeli 1/1000mm tamlığında yapılmıştır.
Mikrometrelerde dış ölçmeler :
Mikrometre ölçülecek ölçüden büyük olarak açılır.
Örs iş parcasına dayatılır.
Ölçme mili iş parçasına doğru döndürülerek hareket ettirilir.
Ölçme parçasına yaklaştırırken ölçme milini çok dikkatli döndürünüz.
Ölçme mili parçaya değdikten sonra ölçüyü okuyunuz.
Çok yüksk ölçme baskısı , ölçme hatası doğurur.
Bağlanmış iş parçaının ölçülmesi ; mikrometre sol elle kavranır ve ölçme mili işe doğru çevrilir.
Bir el ile ölçüleçek iş parçasını tutmak mecburiyetinde ise , ölçme şekilde gösterildiği üzere sağ elle yapılır.
Çok sayıda aynı parçaların ölçülmesinde mikrometre bir tutucuya bağlanmalıdır. Dikkat :
özel tamlık isteyen ölçmelerden önce sıfır veya başlangıç durumunu kontrol etmek
gerekir.Normal ölçü baskısında , scala burcundaki sıfır çizgisi ile ölçme tamburundakinin karşılaştırılması lazımdır.
Vidalı mikrometreler ile ölçme : Vida biçimine özel takma parçaları vardır.Dış vidaları ölçmeye yarayan mikrometreler , ölçme vidasını seri ve doğru olarak sıfıra ve muayene ölçüsüne göre ayarlaya bilmek için genellikle ince ayar vidası ile sabitleştirme bileziği gerekir.
Vidaların adımları ve böğür açıları çeşitlidir. Bu sebepten takılabilen takımlar bunlara uygun olarak yapılır.
Vida ölçme telleri 0,17- 3,2 mm ler arasında kademeli olarak yapılmışlardır.
Mikrometre ile dış vidanın ölçülmesinde gerekli olan takma ağızların ölçme şekline göre ( Dış,çekirdek veya böğür ) ve vidanın adımı veya Böğür açısına göre seçilmesi gerekir.
Mikrometre ile aşağıdaki ölçüler tespit edilir.
Vidanın diş üstü çapı d
dibi dı
böğür d2
Adımı ( h) ve böğür açısını ( a ) ölçmek için vida taraklarına ihtiyaç vardır.
Böğür ve çekirdek çaplarının mikrometre ölçülecek ölçüden büyük olarak açılmalı ve ölçme değeri , ölçme milinin gerekli titizlikle döndürülmesiyle elde edilir.
Doğru ayarlamada , vidanın boşluksuz ve basınç yapmadan geçmesi gerekir.
Hassas mikrometre :
Örs (sabit tuş ) hareketli yapılmıştır.Bir yay basıncı altında duran örsün hareketi , mekanik olarak bir kaldıraç sistemi yardımıyla bir göstergeye iletilir. Gösterge üzerinde ±20 ( ± 0,020mm )gösterir.Örsün harektli oluşu gösterge ve ölçüme tamburunun konumları birbirine bağlı olur.Örsün yaylı olması nedeniyle , her ölçme aynı baskıyla yapılır. Sıfır veya başlangıç durumunun kontrolünde , tambur sıfırda iken , ibrede sıfır üzerinde bulunmalıdır.
Derinlik ve iç ölçmelerde kullanılan mikrometreler:
derinlik mikrometreleri:
Normal tipte
Millerdeki kama yerlerinin ölçülmesine yarayan tipte yapılır.
Derinlik ölçme çubuğu değişe bilir.
İç ölçme mikrometreleri :
Değişe bilen ara parçalı tip,Ölçme alanı 50mm den 1800mm ye kadar.
5-30mm ölçme alanlı tip.
5-55mm ölçme alanlı tip.
Üç noktadan temaslı tip.Ölçme alanı 6-300mm.
İç vida ölçme mikrometreri :
Değişe bilen takma ağızlı tip.
Değişe bilen takma ağızlı ve ara parçalı tip.
MikrometreLDerinlik ölçme :
Mikrometre ölçülecek ölçüden küçük açılır.
Ölçü irtibat yüzüne sıkı olarak oturtulur.
Ölçme mili , ölçülen yüzeye doğru döndürülmek üzere hareket ettirilir.
Mil temas ettirilince mikrometreyi okumak için delikten çıkartılır.
Millerde ve silindirik parçalardaki kama yeri yuvalarının deliklerini ölçmek için , açılı olarak boşaltılmış köprülü bir mikrometre kullanılır.Bu sırada yuva deliğini iki ölçü alarak bulunuz.
ÖRNEK :
Ölçmede okunan değer = 10,25mm
Ölçmede okunan değer = 2,50mm
7,75mm
Mikrometrelerde İç Ölçmeler :
Mikrometre ölçülecek ölçüden küçük olarak açılır.
Mikrometrenin sabit ölçme yüzü iş parçasına dayatılır.
Ölçme mili döndürülerek iş parçasına temas ettirilene kadar ona doğru hareket ettirilir.
Mikrometrenin ölçü irtibat yüzeyine göre dikine boyuna doğrultuda , dik açı yapacak şekilde bulunması gerekir.
Deliklerde mikrometrenin dikine doğrultuda en büyük değere , eksen doğrultusunda ise en küçük değere intibak etmesi gerekir.
İç köşelerde mikrometrelerinin boyuna ve dikine doğrultularının en küçük değere intibak etmesi gerekir.
Üç noktada temas eden mikrometrelerde ( yalnız delikler için ) ince ayar için , çıt çıt 3 ile 4 defa döndürülür. Böylece aynı ölçme baskısını elde ederiz.
Ölçme ağızlı mikrometreler: Bu mikrometrelerin kullanılmasında özel bir dikkat istenir. Çünkü ağızlarında meydana gelebilecek kaldıraç tesiri ,
vidayı yanlış ölçmeye ve ölçme vidasının zarar görmesine neden olabilir.
Mikrometre ile iç vidaların ölçülmesi : Ölçme için gerekli olan takma uçları ölçme cinsine ( dış , diş dibi ve böğür çapı ) ve vidanın adımı veya böğür el açısına göre seçilmelidir.
Böğür çapının ölçülmsinde , eğer vidanın böğür açısı normal değerinden farklı ise , ölçme sonucu yanlış bir değer çıkar. Takma uçların böğürleri bu taktirde , vida profiline uymaz.Bu durumu yok eymek için ölçme yüzeyi kısıtlanmış takma ağızları kullanılır.
75mmden 300mmye kadar vidalar için, ara parçalı iç vidalar kullanılır.
Çapı 20mmden 95mmye kadar olan vidaların böğür çapının ölçülmesinde , özel çeneli mikrometreler kullanılır
DİKKAT : Mikrometreler ölçme işleminden , önce bilezik şeklindeki vida mastarlarına göre ayarlayın.
Mikrometrenin Teknik Olarak Okunması:
Tam Sayı 4,00 Tam sayı 6,00
Cetveldeki yarım sayı ___ Cetveldeki yarım sayı 0,50
Tamburdaki sayı 0,45 Tamburdaki sayı 0,46
+ _____ +_____
4,45mm 6,96mm
Hassas Mikrometrelerin teknik olarak okunması :
Gösterge eski alanda
Tam sayı 5,000
Tamburdaki Sayı 0,470
+_____
Ayar 5,470
Gösterge 0,004
+______
Ölçme değeri 5,446mm
Gösterge Artı Alanda
Tam sayı 5,000
Tamburdaki Sayı 0,460
+_______
Ayar 5,460
Gösterge 0,006
+_______
Ölçme değeri 5,466mm
Eğer hassas mikrometre , çok sayıda aynı parçanın ölçülmesinde kullanılırsa ve bunlarda , gerkli ölçüden çok küçük sapmalara ( örn. ± 0,01mm) müsaade ediyorsa aşağıdaki şekilde ölçme yapılır.
Bölüntü Yüksüğünde ölçme değeri ( örn 8,42mm ) bir lupla tam olarak ayarlanır.
Tespit bileziği sıkıdır.
Ayarlama kontrol edile bilir.
Tolerans İşaretleri /( + 10m ve - 10m) ayarlanır.
Basma düğmesi ile örs geri çekilir.İş parçası araya konur.
Basma düğmesi serbest bırakılır.
Gösterge tolerans işaretlerinin arasında kaldığı sürece ölçme değeri müsaade edilen tolerans içindedir.
d. Ölçme Saatleri ( Komparatör ): Toleransların belirli ölçü değerinde olması gereken uzunlukların ölçülmesinde kullanılrı. Okuma tamlığı 1/100 mmdir. Ölçme işlemi için özel taşıyıcı tertibatlara ve iç ölçmeler için ayrıca iletme çubuklarına ihtiyaç vardır.
Çeşitli ölçme saatleri :
Ölçme saati
a-3 mm ölçme alanlı., tolerans işaretli ve
işaretsiz.
b-10mm ölçüm alan.lı tolerans işaretli ve işaretsiz.
Taşıyıcı tertibatlı
a-İş tezgahları için ölçme sapmaları.
b-Ölçme plakası için ölçme masaları.
c-Kalınlıkları ölçmek için kıvrık taşıyıcılar.
d-İç ölçmeler için iletme çubukları.
Ölçme Saati İle Ölçme : önce johanson mastarı ( sabit ölçü mastarı ) ile ibrenin sıfıra ayarı yapılır. Ölçme saati ile belli bir ölçme değerinde olan sapmaları gösterir.
Ölçme saati pratik olarak öyle ayarlanır ki; ibre sıfırda dururken temas pimin kursu, her iki doğrultuda mümkün olabilecek sapmaları
da içine alabilsin. Uygun olan kurma yaklaşık 1 mmdir.
Eğer tolerans işaretleri varsa o zaman bunlar kabul edilen sapma miktarına göre ( örnek 0,1 mm ) ayarlanırlar. Parçaların ölçülmesinde ibre tplerans çizgileri arasında kalıyorsa, bu iş parçalarının hepsi ölçü bakımından kusursuz kabul edilir.
Ölçme saati ile parçaların eksenden kaçıklığının ölçülmesinde ölçme saati milinin, iş parçası miline daima dik açı yapacak şekilde durması şarttır.
Eksenden kaçıklık ( eksantirik ) ölçülecek olan ( H ) kursu ile hesaplanır. e
=H/2 ölçme çeşitli kısımlarda tekrarlanmalıdır.
Bu iş parçasının dairesel hareketlerinin kontrolü :
Ölçme saati, belli bir hareket yapabilecek şekilde sıfıra ayarlanır. Eğer iş parçası yavaşça dönerken, ölçme saatinin hiçbir sapma yapmıyorsa,
o zaman iş parçası kusursuz demektir. Fakat gösterge bir sapma meydana getiriyorsa;
o zaman en büyük ve en küçük ölçme değerinin farkı kursu ( sapmayı ) verir. Eksenden kaçıklık
bunun yarısına eşittir. e= H/2
Paralel Yüzeylerde Eksen Kaçıklığının Ölçülmesi:
Ölçülecek olan yüzeyin, ölçme aletinin gövdesinin ( sehpanın ) oturduğu yüzeye paralel olmasına dikkat
edilmelidir. Bu durum, sehpanın yerinin değiştirilmesiyle kontrol edilir. Bu sırada göstegenin hiçbir sapma
yapmaması icabeder. Bundan sonra saat okunur, saat kaldırılıp alt yüzey yukarı çevrilir. Yeniden paralellik temin
edilir ve tekrar okunur. Eğer iki okuma arasında hiçbir fark bulunmazsa, o zaman yüzeyler eksene göre simetrik
konumdadır. Bir fark bulunduğu zaman, eksen kaçıklığı e=H/2 bulunur.
Bir eksantirik kursunun ölçülmesi:
Ölçme saati ile bir defa eksantrikliğin en yüksek ( M1 ) ve bir defa en alçak ( M2 ) konumda ölçme yapılır.
Eksantrik kursu H= M1 M2
Eksatriklik e=H/2
Örnek:
M1= 9,00 H= 9,00-1,58
M2= 1,58 H=7,42
e=H/2= 7,42/2= 3,71 mm
Açı ölçme arçları:
Açılar sabit veya ayarlanabilir açı ölçme aletleri ile birlikte ölçüle bilirler.Sabit açı ölçme aletleri yalnız sabit bir açının ölçülmesi için yapılmışlardır.Ayarlı açı ölçme aletleri derece bölüntülü ve bölüntüsüz olarak yapılırlar ve herhangi bir açıya göre ayar edile bilirler.
Çeşitli ölçme aletleri :
Sabit açı ölçme
dikdörgenler
belli dar ve geniş açı gönyeleri
2. Ayarlı açı ölçme aletleri
Herhangi bir açıyı nakletnede kullanılan ölçü bölüntüsüz gönyeler.
Herhangi bir açıyı ölçmekte kullanılan bölüntülü gönyeler.
Sabit Gönyeler ile ölçme :
Gönye her iki kolu ( kılıcı ) iş parçasının yüzeyleri ile dik açı yapacak şekilde iş parçasına oturtulur.
Kaide olarak uzun olanı dayama yüzeyi görevini görür.
Açının tamlığı ( doğruluğu ) ışık aralığı metodu ile belirlenir.
Gönyenin konulmasında bir kol ölçme yüzünün tam genişliğince dayatılacak yüzeye oturtulur. Ve gönye yavaşça kolu boyunca diğer kol iş parçasına temas
edinceye kadar hareket ettirilir. Bu sırada iş parçası ve gönye ışığa doğru tutulur. Bakış doğrultusu
ile ölçülen yüzeyin aynı düzlemde bulunması gerekir. Eğer iş parçasının açısı , kullanılan
ölçü aletininki ile ışık sızmayacak şekilde çakışır ise o zaman tan açı sağlanmış olur.
İç , açının ölçülmesinde , gönyenin bir kolu dış ölçme yüzeyi iş parçasına dayama yüzeyine oturtulur ve gönye iş
parçasının diğer yüzeyine doğru , gönye temas edinceye kadar kaydırılır.(1)
Gönyenin direk olarak dayama yüzeyine konmasında (2) özel bir itina göstermek lazımdır.
Ayarlana bilir açı ölçer :
Üniversal açı ölçerin montajı ve bölüntüleri o şekilde yapılmıştırki , her türlü açının 5 tamlıkta okunması mümkündür. Esas bölüntü , her biri 90°lik dört alanı ihtiva eder.Bu , 0°den başlayıp her iki tarafa doğru 90°ye kadar artarak gider.Buradan itibaren tekrar azalarak 0°ye iner.
Verniyede aynı şekilde her iki tarafa doğru yapılmıştır.Böylece esas bölüntünün her iki tarafa hareketinde olduğu
gibi , doğru ölçme yapıla bilir.
Açı ölçerlerde ölçmeler :
Kılıç iş parçasına o şekilde dayatılır ki , artık kılıç ile iş parçası arasında bir ışık aralığı farka dilmez.
Açı ölçerin kılıç ölçme yüzeyi üstünde her zaman dik konumda durur.
Basit açı ölçerde hareketli kılıç , açı değeri doğrudan doğruya okuna bilecek şekilde ayarlanır.
Üniversal açı ölçerlerde ölçme sırasında her açınınkatları ayarlana bilir.
Dar açının ölçülmesinde : Ölçme değeri = okuma değeri
Genilş açının ölçülmesinde : Ölçme değeri = 180° - okuma değeri
Açı ölçerlerin okunmasında önce esas bölüntü üstünde sıfırdan sonraki tan derece miktar verniyerin sıfır çizgisi yardımıyla okunur. Bundan sonra aynı yönde harekete devam edilerek , esas bölüntünün bir çizgisi ile çakışan verniyer bölüntü çizgisi ile dakika miktarı okunur.
Boşluk Muayne edici ( Layner ) :
Makinaların ve aparatların montajında , örn. Kızakların , yatakların , v.b. boşluklarını tespit etmede kullanılır. Bir boşluk muayene edici dilleri , takım halinde ve çeşitli kademededir.
Kavis Şablonu :
Dış bükey ( konveks ) veya iç bükey ( konvak ) eğri yüzeylerin kavis yarı çaplarını mukayese etmek suretiyle
tespit etmekte kullanılır.
Eğer bir iş parçasının kavisi şablonun kavisine uymaz ise , bu zaman bir ışık aralığı meydana gelir
İş parçasının kavisi çok İş parçasının kavisi ile şab- İş parçasının kavisi
Küçük lonun kavisi çakışır. Çok büyük.
Her hangi bir nesnenin ne kadar büyük, küçük veya çok olduğunu belirtme sorunudur. Ölçme, bilinmeyen bir değeri veya bir ölçüyü , bilinen bir değer veya bir ölçü ile mukayese edilmesidir. Başka bir deyişle herhangi bir nesneyi kanunla belirlenmiş bir birimle karşılaştırmaktır.
Ölçmenin Gayesi
Her hangi bir işin ölçü aletlerinden okunarak bir ölçme değerinin belirlenmesidir.
Örneğin; Bir masanın yüksekliği, genişliği ve eni veya agırlığını bilinen bir değer ile karşılaştırarak okumaktır.
Ölçme ilgili kavram:
ÖLÇME
Uzunluk Açı Ağırlık Zaman Sıcaklık Işık Elektirik -Alan -Açısal Hız -Kütle -Hız -Isı miktarı -Optik -Elektirik -Hacim -Devir sayısı -Kuvvet -İvme -Işık Direnci - -Frekans - Basınç -Elektirik - - Enerji Miktarı
Bir Birimin Üst ve Ast Katları
Ondalık sisteme göre düzenlenmiş özel işaretler kullanılır. Bunlar herhangi bir ölçü biriminin , daha büyük üst katları veya küçük as katları yazılışını basitleştirmiştir.
Birimin Üst Kısa Birimin As Kısa
Katları İşareti İsareti Katları İsareti İşareti
1.000.000.000.000 Tera T 0,1 Desi d
1.000.000.000 Giga G 0,01 Senti c
1.000.000 Mega M 0,001 Mili m
1.000 Kilo K 0,000 001 Mikro m
100 Hekto H 0,000 000 001 Nano n
10 Deka Da 0,000 000 000 001 Piko p
Temel Ölçü Birimleri
Günümüzde kabul edilmiş olan öloçü sistemi metrik ölçü sistemidir.Fakat bunun yanı sıra yaygın biçimde kullanılan diger bir ölçü sistemide ingiliz ölçü sistemidir.
Uzunluk:Metrik sistemde uzunluk birimi metredir. İngiliz ölçü biriminde parmak ( inç ) birimidir.
Kütle :Metrik sistemde kütle birimi gramdır.İngiliz ölçü biriminde onş tur.
Hacim : Metrik sistemde hacim birimi litredir.İngiliz ölçü biriminde golondur.
Kuvvet : Metrik sistemde kuvvet birimi newtondur.İngiliz ölçü biriminde poundtur.
Sıcaklık : Metrik sitemde sıcaklık birimi santigrad ( °C ) dır.İngiliz ölçü biriminde Fahrenheit ( °F ) dır.
İki Şekilde Ölçme Yapılır.
Direk ölçme ( Metre ile bir uzunluğun ölçülmesi )
Endirek ölçme ( sıcaklık dış çap kumpası ile ölçme )
Kontrol :Belirlenen bir ölçünün doğrulanmasına denir.(Bir duvarın su düzeci ile kontrolü )
Ölçme ile Kontrolü Etkileyen Faktörler :
Ölçü aletinin ve ölçme yapılan ortamın ısısı.
Ölçme yapan kişinin hatası
Işık hatası
Ölçü aletinin hatası
Makine ve takım hatası
Ölçü Aletleri Kontrol Aletleri Ölçme ve kontrol Aletleri
1. Basit çizgi bölüntülü 1. Basit bölüntüsüz 1. İbreli ölçme ve kontrol ölçü aleti metre ve celik M. Kontrol aleti.Sıcak aleti.İbreli kumpas mikro.
2. Verniye bölüntülü ölçü aleti 2. Gönyeler.Kıl gönye 2. Su düzeci
Sürmeli kumpas 90° gönye 3. Monometre
3. Vida devirli Ö.A. 3. Pleytler,Markalı Pleytler 4. Johson mastarları
Purametre 4. Mastarlar,Çatal vida tarağı
5. Sertlik ölçü aleti
Wicker sertlik
Rochwell sertlik
Birinell sertlik
Uzunluk Ölçü Aletleri
Ölçü taşıma aletleri; Bölüntülü ölçü aletleri Ayarlana bilir bölüntülü A. Sabit değer ölçü A.
1. İç çap kumpasları 1. Çelik metre 1. Sürgülü kumpas 1. Şablonlar
2. Dış çap kumpasları 2. Katlanır metre 2. Sürgülü derinlik kumpası 2. Sınır mastarları
3. Çift kumpaslar 3. Şerit metre 3. Mikrometre 3. Tam ölçü(Jonson)
4. Ölçü saati
5. Hassa mikrometre
Ölçme kuralları
Ölçme, eğer güvenilir ve gerekli olan titizlik gösterilerek yapılmışsa bir değerifade eder.
Ölçmede istenilen ölçü tamlığına uygun olan ölçü aleti kullanınız..
Okuma sırasında okuma yerine dik olarak bakınız.
İşin ve aletin ölçme yüzeylerini, ölçme işlemlerinden önce temizleyiniz.
Ölçmeden önce iş parçasının çapaklarını alınız.
Hasas Ölçmelerde, civarın sıcaklığına dikkat ediniz. İşlem dolayısıyla ısınan iş parçalarını soğumaya bırakınız
Bazı özellik arz eden ölçü aletlerinde, ölçü baskısının tam değerini veriniz. Hiçbir zaman zorlamayınız.
Hiçbir zaman hareket halindeki iş parçasında ve tezgah çalışırken ölçme yapmayınız.( kaza tehlikesi ve ölçme aletinin bozulmasını doğurur.)
Manyetik iş parçalarının ölçmeden önce manyetik özelliği kaldırılmalıdır.
Ayarlanabilir ölçü aletleri tekrar sıfır duruma getirilip kontrol edilmelidir.
Ölçü aletlerinin ölçü derecesi, belirli zaman aralıklarında kontrol edilmelidir.
Ölçü Aletlerinin bakımı
Yalnız iyi bakımlı ölçü aletleriyle kusursuz bir ölçme yapılabilir.
1)ölçü aletlerini kesici aletlerden uzakta bir yerde muhafaza ediniz.
2) hassas ölçü aletlerini yumuşak bir altlık ( kumaş veya sünger ) üstüne koyunuz ve pislik ile küçük talaşlardan koruyunuz.
3) hassas ölçü aletlerini soğuk ve sıcak tesirlerden koruyunuz.
4) ölçü aletlerini düşürmeyiniz.
5) ölçü aletlerini kullandıktan sonra veya çalışma sona erince, itinayla kaldırınız ve gerektiği durumlarda temizleyiniz. Paslanma tehlikesine karşı olan ölçü aletlerini asitsiz yağ ile veya gresle ovunuz.
Hatalı ölçü aletlerini kendiniz onarmaya veya üzerinde herhangi bir değişiklik yapmaya kalkmayınız.
Uzunluk Ölçü Sistemleri
mekik sistem: birimi metredir.
Metre
(m)
Desimetre
(dm)
Santimetre
(cm)
Milimetre
(mm)
Mikron
(m)
1m
10
100
1 000
1 000 000
1dm
0,1
10
10
100 000
1cm
0,01
0,1
10
10 000
1mm
0,001
0,01
0,1
1 000
1m
0,000 001
0,00001
0,0001
0,001
parmak ( withword ) sistem : birimi parmak (inç) ( ²) dir.
1 parmak (1 ² ) = 25,40 mm dir.
Örnek : ½ inç kaç mm dir?
½*25,40 =25,40/2 = 12,70mm? ½ inç = 12,70mm
örnek: 5/8inç kaç mmdir ?
5/8*25,40 = 127/8 = 15,875mm ?5/8inç = 15,875mm
Uzunluk Ölçü Aletleri
1-) Ölçü Taşıma Aletleri : Uzunluk ölçülmesinde kullanılır. Bunların hiçbiri çizgisel bölüntüsü yoktur.Bunun için istenilen ölçü tamlığına göre ayar veya ölçülen değerleri okumak için uygun ölçü aletlerinin seçilmesi gerekir.
a-)Dış Ölçmeler için ; Dış çap Kumpası
Kumpas her iki elle açmak şartı ile, ölçülecek miktara yaklaşık olarak ayarlanır.
Tam ayar kolları dış ( iç ) kısımlarını hafifçe vurularak yapılır.
Hiçbir zaman ölçme yüzeyi üstüne vurmayınız.
Kumpasın İnce Ayarı : İstenen ölçü tamlığına uygun bir ölçü aleti ( kumpas , mastar vb. ) seçilmesi şartır.
Ölçü aletinden alınan ölçü işin ölçüsü ile karşılaştırılır.
İş parçasından alınan ölçü değeri , sürmeli kumpas ile kontrol edilir.
b-)İç ölçmeler için ; İç Çap Kumpası:
Kumpas her iki kolla açmak şartıyla , ölçülecek miktara yaklaşık olarak ayarlanır.
Tam ayar kolların dış ( iç ) kenarlarına vurmak sureti ile ayarlanır.
Kumpasın ince ayarı dış çap kumpasının aynıdır.
c-)Dış ve İç Ölçmeler İçin ; Çift kumpas :
Bu kumpasların ayarlanması ve kullanılması diğer kumpaslarla aynıdır ve aynı kurallar geçerlidir.
2-) Bölüntülü ölçü aletleri:Uzunlukların ve çizgilerin ölçülmesinde kullanılır. İtinalı bir kullanma ile kullanılan ölçü aletinin çinsine göre uzunlukların 0,5mm hassasiyette ölçmek mümkündür.
a-)Katlanır metre :Yapılış uzunlukları 1 ve 2 mlikler 6 veya 9 parçalıdır. Çelik veya hafif metal katlanır metrelerde hata sınırı, parçalar kusursuz yaylandığı sürece 1000 mm de ± 1mm kadardır. Ağaçlardan yapılanında ise 1m 6 parçalı, 2m on parçalıdır.
b-) Çelik çetvel :İmalat uzunlukları 300 ve 500 mmdir. Gereç olarak yay çeliği, yaklaşık 12m genişlik ve 0,3 mm kalınlıktadır. Bölüntü çetvelin en uç kenarından başlar.
c-)Çalışma ölçü aletleri :Yapılış uzunlukları 500mmden 5000mmye kadar.Gereç olarak takım çeliği 5mmden 14mmye kadar kalınlıkta , 25mmden 70mmye kadar genişlikte .Ölçü cetveli her iki uçta bölüntüleri yaklaşık olarak 10mmye kadar geçer.
d-) Çelik Bant Metre:Bu metreler iki tiptir.
1.Tip; Yapılış uzunlukları 1,2 ve 3 m yaklaşık olarak 12mm genişliktedir. Paslanmaz yay çeliğidir.
2.Tip; Yapılış uzunlukları 10 20 30 m genişliği 13mm gereç olarak paslanmaz bant yay çeliği kolu ve kutu şekli yapılmışlardır.
e-) Çekme ölçü Çetveli : Dökümcülükte gerekli olan modellerin yapımında kullanılır. Döküm gereç soğuk iken Önemli miktarda çeker.( ölçüsü küçülür.) Bunu karşılamak için model uygun olarak daha büyük yapılır. Çekme ölçü cetvellerine göre yapılmış olan model döküm gerecin soğuması sırasında çekme miktarı kadar daha büyük yapılmış olur.
3-) Ayarlana Bilir Görüntülü Ölçü Aletleri
A) Sürmeli kumpas : Tesviyecilikte kullanılan bir ölçü aletidir. Sürmeli kumpasta üç çeşit ölçü alınır.
a)dış çapın ölçülmesi.
b) İç çapın ölçülmesi.
c)Derinlik ölçülmesi.
Kumpasın Kısımları Şunlardır:
Cetvel.
Hareketli çene ve verniyeli çetvel.
Sabit çene .
Kılıç ( dil )
Çeşitli sürmeli Kumpaslar :
1-Dış ölçmeler için ölçme çeneleri ile keskin kenarlı çeneler, İç bölümler için ağızları vardır.
2-Dış ölçmeler için ölçme çeneleri ile keskin ağızlı çeneleri , iç ölçmeler için ağızları derinlik ölçmeleri için derin kılıç vardır.
3-Dış ölçmeler için ölçme çeneleri ile keskin ağızlı çeneleri ,iç ölçmeler için ağızları ve derinlik ölçmek için dili vardır.
4-Dış ölçmeler için ölçme çeneleri ile iç ölçmeler için ağızları ve ince ayar için ayar vidası vardır.
Sürmeli Kumpasın Dış Ölçümlerde Kullanılması
kumpas, ölçülecek ölçüden büyük olarak açılır.
Sabit çene iş parçasına dayatılır
Hareketli ölçü çenesi, parçaya doğru hareket ettirilir.
Hareketli çene parçaya değdikten sonra bastırılmaz ve ölçü okunur.
Kumpas ağızları kısa olarak kavratılırsa ve kumpas iyi oturmazsa ölçme hatalı olur.
Dar girintileri ( fatura ) ölçmelerde ( 80 mm çapaklar ) çapraz ağızlı kumpas kullanılabilir. bu sırada ölçme çenelerinin keskinleştirilmişleri kullanılır.
Sabit veya bağlanmış iş parçalarının ölçülmesi sırasında kumpas her iki elle kavranır.
Sürmeli Kumpasın İç Ölçümlerde Kullanılması
Kumpas , ölçülecek ölçüden küçük olarak açılır.
Sabit çene iş parçasına dayatılır.
Hareketli ölçü çenesi, parçaya doğru hareket ettirilir.
Hareketli çene parçaya değdikten sonra bastırılmadan ölçü okunur.
İç ölçmelerde kumpas çenelerinin daima delik eksenine paralel olmaları şarttır.
Keskin kenarlı çapraz ağızlı çeneler çapa tam olarak oturtulur.
Kumpas yanlış oturtulmuşsa yanlış ölçü verir. okunan değer gerçek ölçüden daha küçüktür.
b-) Derinlik Kumpası erinliklerin ve Kademelerin ( merdiven ) ölçülmesinde kullanılır.
Çeşitli Derinlik Kumpasları:
1-Ucu incelmiş derinlik dayaması, Derinlikleri ve kademeleri ölçmek içindir.
2-Takma deriklik dayaması küçük delikler ve dar kanalların derikliklerini ölçmel içindir.
3-Acılı kancalı dayaması iç kademeleri ölçmek içindir.
4-Açı şeklindeki köprüsü vardır. Millerin kama yerleri derinliklerini ölçmek içindir.
5-Döndürüle bilir cetveli ,iç boşaltmaların derinliklerini ölçmek içindir.
Derinlik Kumpası ile Ölçmesi:
Köprüyü, daima ölçü irtibat yüzüne sıkı olarak dayatınız.
Derinlik dayamalı kılcı, hafifçe derinliğin tabanına oturuncaya kadar bastırınız.
Tespit vidasını dikkatlice sıktıktan sonra, Derinlik kumpasını kaldırınız ve ölçme değerini okuyunuz.
Kumpasın Okunması:
Kumpaslar sistem olarak iki çeşittr.
MMlik ölçülü kumpas ( kumpasın alt kısmında yer alır.)
Parmak ( ” ) ölçülü kumpas ( kumpasın üst kısmında yer alır.)
Verniyer : Kumpas üzerinde yardımcı bir cetvel olup tam sayıdan sonraki ölçünün belirlenmesinde en büyük rolü oynar.Üç çeşit metrik verniyer vardır.
1/10 verniyer
1/20 verniyer
1/50 verniyer
1/10 verniyer: Cetvel üzerinde 9mmlik kısım verniyer üzerinde 10 eşit parçaya bölünmüştür. Böylece verniyer üzerindeki bir bölüm cetvel üzerindeki bir bölümden 0,1mm daha küçüktür.Cetvelin bölümleri 1mm verniyerinkiler ise 0,9mmdir.
9/10 = 0,9mm
1-0,9 = 0,1mm
0,1 = 1/10
2) 1/20 Verniyer : 1/20mm ( 0,05) hassasiyetinde bir kumpas elde etmek için cetvelin 19mmlik kısmını verniyer üzerinde 20 eşit parçaya bölüştürülürmüştür.
19/20 = 0,95
1 0,95 = 0,05
0,05 = 1/20
3) 1/50 Verniyer : 1/50 ( 0,02mm ) hassasiyetinde bir kumpas elde etmek için çetvelin 49mmlik kısmını verniyer üzerinde 50 eşit parçaya bölünmüştür.
49/50 = 0,98mm 1 0,98 = 0,02 0,02 = 1/50
Kumpası Okuması : Verniyeli kumpası okumak kolaydır. Önce elimizdeki verniyerin hassasiyet değerini bilmeniz gerekir. Ölçülecek parçaya göre kumpas açılır. Parçanın uzunluğunun tam değeri çetvelden okununr. Küsür altı kısmı verniyerden okunur.Eğer verniyerin sıfır çizgisi çetveldeki mimimetre çizgilerinden biriyle bir hizaya gelirse okuma mm olarak tam değerindedir. Eğer verniyerin sıfırı cetveldeki mm çizgisiyle karşılaşmıyorsa , okuma mm olarak tam değildir. Bu durumda mm ondaları verniyer üzerinden okununr.Verniyer bölüntü çizgilerinden birisi cetlelin mm çizgilerinden birisiyle karşı karşıya gelir.Eğer verniyer 1/20lik ise 10. Çizgi çakışıyor ise cetvelden okunan değere 10 x 0,05 = 0,5mm ilave edilir.
Kumpasın teknik olarak okunması:
Örnek 1 :
1/20 kumpasta O.Ö. = T.S + ( H.D.x V.Ç. )
Tam Sayı = 19 O.Ö. = 19 + ( 0,05 x 14 )
Verniyer Çizgisi = 14 O.Ö. = 19 + 0,70
Okunan ölçü = ? O.Ö. = 19,70mm
Örnek 2 :
1/20 Kumpas O.Ö. = T.S. + (H.D. x V. Ç. )
Tam Sayı = 41 O.Ö. = 41 + ( 0,05 x 5 )
Verniyer Çizgisi = 5 O.Ö. = 41 + 0,25
Okunan Ölçü = ? O.Ö. = 41,25mm
Örnek 3 :
1/50 Kumpas O.Ö. = T.S. + ( H.D. + V.Ç. )
Tam Sayı = 25 O.Ö. = 25 + ( 0,02 + 32 )
Verniyer Çizgisi = 32 O.Ö. = 25 + 0,64
Okunan Ölçü = ? O.Ö. = 25,64mm
Örnek 4 :
O.Ö: = T.S. + ( H.D. + V.Ç. )
O.Ö. = 20 + ( 0,05 + 12 )
O.Ö. = 20 + 0,60
O.Ö. = 20,60mm
Örnek 5:
O.Ö. = T.S. + ( H.D. x V.Ç. )
O.Ö. = 48 + ( 0,05 x 19 )
O.Ö. = 48 + 0,95
O.Ö. = 48,95mm
Paramk İnç Sisteminin Okunması :
Örnek 1 :
1/28 kumpas O.Ö. = T.S. + ( H.D. x Ç.C.)
Tam Sayı = 3/8 ” O.Ö. = 3/8 + ( 1/128 x 5 )
Çakışan Çizgi = 5 O.Ö. = 3/8 + 5/128 = 48/128 + 5/128
Okunan Ölçü = ? O.Ö. = 53/128″
Mm cinsinden = 53/128 x 25,4 = 1346,2/128 = 10,51
Örnek 2 :
T.S. = 5/8″ O.Ö. = T.S. + ( H.D.xÇ.Ç. ) = 5/8 + ( 1/128 x 4 )
Ç.Ç = 4 O.Ö. = 5/8 + 4/128 = 84/128 = 21/32″
Mm cinsinden = 21/32 x 25,4 = 533,4/32 = 16,668mm
Örnek 3 :
O.Ö. = 1/1 + 3/16 +5/128
O.Ö. = 128/1128 + 24/128 + 5/ 128 = 153/128″
Mm cinsinden = 153/128 x 25,4 = 3886,2/128 = 30,36mm
C) Mikrometreler : Tesviyecilikte kullanılan bir ölçü aletidir. Mikrometreler; dış çap , iç çap , vida ve derinlik mikrometreleri olmak üzere çeşitli tipleri vardır. Mikrometreler aşağıdaki sebeplerden ötürü çok önemlidirler.
Küçüktür,taşına bilir ve normal kullanımlara dayanacak kadar sağlamdırlar.
Hassasiyetini çok iyi muhafaza eder ve aşınınca kolaylıkla ayarlana bilir.
Kullanılması , okunması kolaydır ve tek elle kullanıla bilir.
Dış ölçmeler için kullanılan mikrometreler :1/100mmye kadar okuma tamlığında imal edlirler.
Dış ölçmeler için
Et kalınlıklarını ölçümek için özel şekilde yapılmışlardır.Dış ölçümeler için 1/1000 mm okuma tamlığında verniyerli.
Değiştirile bilen ağızlı vidaların aşağıdaki dış ölçüler içindir
Dış çap
Çekirdek çapı
Böğür çapı
Ölçme baskısını gösteren tertibatlı mikrometre .
Hassas mikrometre
Takılabilen
Geçme şeklinde takıla bilen göstergeli 1/1000mm tamlığında yapılmıştır.
Mikrometrelerde dış ölçmeler :
Mikrometre ölçülecek ölçüden büyük olarak açılır.
Örs iş parcasına dayatılır.
Ölçme mili iş parçasına doğru döndürülerek hareket ettirilir.
Ölçme parçasına yaklaştırırken ölçme milini çok dikkatli döndürünüz.
Ölçme mili parçaya değdikten sonra ölçüyü okuyunuz.
Çok yüksk ölçme baskısı , ölçme hatası doğurur.
Bağlanmış iş parçaının ölçülmesi ; mikrometre sol elle kavranır ve ölçme mili işe doğru çevrilir.
Bir el ile ölçüleçek iş parçasını tutmak mecburiyetinde ise , ölçme şekilde gösterildiği üzere sağ elle yapılır.
Çok sayıda aynı parçaların ölçülmesinde mikrometre bir tutucuya bağlanmalıdır. Dikkat :
özel tamlık isteyen ölçmelerden önce sıfır veya başlangıç durumunu kontrol etmek
gerekir.Normal ölçü baskısında , scala burcundaki sıfır çizgisi ile ölçme tamburundakinin karşılaştırılması lazımdır.
Vidalı mikrometreler ile ölçme : Vida biçimine özel takma parçaları vardır.Dış vidaları ölçmeye yarayan mikrometreler , ölçme vidasını seri ve doğru olarak sıfıra ve muayene ölçüsüne göre ayarlaya bilmek için genellikle ince ayar vidası ile sabitleştirme bileziği gerekir.
Vidaların adımları ve böğür açıları çeşitlidir. Bu sebepten takılabilen takımlar bunlara uygun olarak yapılır.
Vida ölçme telleri 0,17- 3,2 mm ler arasında kademeli olarak yapılmışlardır.
Mikrometre ile dış vidanın ölçülmesinde gerekli olan takma ağızların ölçme şekline göre ( Dış,çekirdek veya böğür ) ve vidanın adımı veya Böğür açısına göre seçilmesi gerekir.
Mikrometre ile aşağıdaki ölçüler tespit edilir.
Vidanın diş üstü çapı d
dibi dı
böğür d2
Adımı ( h) ve böğür açısını ( a ) ölçmek için vida taraklarına ihtiyaç vardır.
Böğür ve çekirdek çaplarının mikrometre ölçülecek ölçüden büyük olarak açılmalı ve ölçme değeri , ölçme milinin gerekli titizlikle döndürülmesiyle elde edilir.
Doğru ayarlamada , vidanın boşluksuz ve basınç yapmadan geçmesi gerekir.
Hassas mikrometre :
Örs (sabit tuş ) hareketli yapılmıştır.Bir yay basıncı altında duran örsün hareketi , mekanik olarak bir kaldıraç sistemi yardımıyla bir göstergeye iletilir. Gösterge üzerinde ±20 ( ± 0,020mm )gösterir.Örsün harektli oluşu gösterge ve ölçüme tamburunun konumları birbirine bağlı olur.Örsün yaylı olması nedeniyle , her ölçme aynı baskıyla yapılır. Sıfır veya başlangıç durumunun kontrolünde , tambur sıfırda iken , ibrede sıfır üzerinde bulunmalıdır.
Derinlik ve iç ölçmelerde kullanılan mikrometreler:
derinlik mikrometreleri:
Normal tipte
Millerdeki kama yerlerinin ölçülmesine yarayan tipte yapılır.
Derinlik ölçme çubuğu değişe bilir.
İç ölçme mikrometreleri :
Değişe bilen ara parçalı tip,Ölçme alanı 50mm den 1800mm ye kadar.
5-30mm ölçme alanlı tip.
5-55mm ölçme alanlı tip.
Üç noktadan temaslı tip.Ölçme alanı 6-300mm.
İç vida ölçme mikrometreri :
Değişe bilen takma ağızlı tip.
Değişe bilen takma ağızlı ve ara parçalı tip.
MikrometreLDerinlik ölçme :
Mikrometre ölçülecek ölçüden küçük açılır.
Ölçü irtibat yüzüne sıkı olarak oturtulur.
Ölçme mili , ölçülen yüzeye doğru döndürülmek üzere hareket ettirilir.
Mil temas ettirilince mikrometreyi okumak için delikten çıkartılır.
Millerde ve silindirik parçalardaki kama yeri yuvalarının deliklerini ölçmek için , açılı olarak boşaltılmış köprülü bir mikrometre kullanılır.Bu sırada yuva deliğini iki ölçü alarak bulunuz.
ÖRNEK :
Ölçmede okunan değer = 10,25mm
Ölçmede okunan değer = 2,50mm
7,75mm
Mikrometrelerde İç Ölçmeler :
Mikrometre ölçülecek ölçüden küçük olarak açılır.
Mikrometrenin sabit ölçme yüzü iş parçasına dayatılır.
Ölçme mili döndürülerek iş parçasına temas ettirilene kadar ona doğru hareket ettirilir.
Mikrometrenin ölçü irtibat yüzeyine göre dikine boyuna doğrultuda , dik açı yapacak şekilde bulunması gerekir.
Deliklerde mikrometrenin dikine doğrultuda en büyük değere , eksen doğrultusunda ise en küçük değere intibak etmesi gerekir.
İç köşelerde mikrometrelerinin boyuna ve dikine doğrultularının en küçük değere intibak etmesi gerekir.
Üç noktada temas eden mikrometrelerde ( yalnız delikler için ) ince ayar için , çıt çıt 3 ile 4 defa döndürülür. Böylece aynı ölçme baskısını elde ederiz.
Ölçme ağızlı mikrometreler: Bu mikrometrelerin kullanılmasında özel bir dikkat istenir. Çünkü ağızlarında meydana gelebilecek kaldıraç tesiri ,
vidayı yanlış ölçmeye ve ölçme vidasının zarar görmesine neden olabilir.
Mikrometre ile iç vidaların ölçülmesi : Ölçme için gerekli olan takma uçları ölçme cinsine ( dış , diş dibi ve böğür çapı ) ve vidanın adımı veya böğür el açısına göre seçilmelidir.
Böğür çapının ölçülmsinde , eğer vidanın böğür açısı normal değerinden farklı ise , ölçme sonucu yanlış bir değer çıkar. Takma uçların böğürleri bu taktirde , vida profiline uymaz.Bu durumu yok eymek için ölçme yüzeyi kısıtlanmış takma ağızları kullanılır.
75mmden 300mmye kadar vidalar için, ara parçalı iç vidalar kullanılır.
Çapı 20mmden 95mmye kadar olan vidaların böğür çapının ölçülmesinde , özel çeneli mikrometreler kullanılır
DİKKAT : Mikrometreler ölçme işleminden , önce bilezik şeklindeki vida mastarlarına göre ayarlayın.
Mikrometrenin Teknik Olarak Okunması:
Tam Sayı 4,00 Tam sayı 6,00
Cetveldeki yarım sayı ___ Cetveldeki yarım sayı 0,50
Tamburdaki sayı 0,45 Tamburdaki sayı 0,46
+ _____ +_____
4,45mm 6,96mm
Hassas Mikrometrelerin teknik olarak okunması :
Gösterge eski alanda
Tam sayı 5,000
Tamburdaki Sayı 0,470
+_____
Ayar 5,470
Gösterge 0,004
+______
Ölçme değeri 5,446mm
Gösterge Artı Alanda
Tam sayı 5,000
Tamburdaki Sayı 0,460
+_______
Ayar 5,460
Gösterge 0,006
+_______
Ölçme değeri 5,466mm
Eğer hassas mikrometre , çok sayıda aynı parçanın ölçülmesinde kullanılırsa ve bunlarda , gerkli ölçüden çok küçük sapmalara ( örn. ± 0,01mm) müsaade ediyorsa aşağıdaki şekilde ölçme yapılır.
Bölüntü Yüksüğünde ölçme değeri ( örn 8,42mm ) bir lupla tam olarak ayarlanır.
Tespit bileziği sıkıdır.
Ayarlama kontrol edile bilir.
Tolerans İşaretleri /( + 10m ve - 10m) ayarlanır.
Basma düğmesi ile örs geri çekilir.İş parçası araya konur.
Basma düğmesi serbest bırakılır.
Gösterge tolerans işaretlerinin arasında kaldığı sürece ölçme değeri müsaade edilen tolerans içindedir.
d. Ölçme Saatleri ( Komparatör ): Toleransların belirli ölçü değerinde olması gereken uzunlukların ölçülmesinde kullanılrı. Okuma tamlığı 1/100 mmdir. Ölçme işlemi için özel taşıyıcı tertibatlara ve iç ölçmeler için ayrıca iletme çubuklarına ihtiyaç vardır.
Çeşitli ölçme saatleri :
Ölçme saati
a-3 mm ölçme alanlı., tolerans işaretli ve
işaretsiz.
b-10mm ölçüm alan.lı tolerans işaretli ve işaretsiz.
Taşıyıcı tertibatlı
a-İş tezgahları için ölçme sapmaları.
b-Ölçme plakası için ölçme masaları.
c-Kalınlıkları ölçmek için kıvrık taşıyıcılar.
d-İç ölçmeler için iletme çubukları.
Ölçme Saati İle Ölçme : önce johanson mastarı ( sabit ölçü mastarı ) ile ibrenin sıfıra ayarı yapılır. Ölçme saati ile belli bir ölçme değerinde olan sapmaları gösterir.
Ölçme saati pratik olarak öyle ayarlanır ki; ibre sıfırda dururken temas pimin kursu, her iki doğrultuda mümkün olabilecek sapmaları
da içine alabilsin. Uygun olan kurma yaklaşık 1 mmdir.
Eğer tolerans işaretleri varsa o zaman bunlar kabul edilen sapma miktarına göre ( örnek 0,1 mm ) ayarlanırlar. Parçaların ölçülmesinde ibre tplerans çizgileri arasında kalıyorsa, bu iş parçalarının hepsi ölçü bakımından kusursuz kabul edilir.
Ölçme saati ile parçaların eksenden kaçıklığının ölçülmesinde ölçme saati milinin, iş parçası miline daima dik açı yapacak şekilde durması şarttır.
Eksenden kaçıklık ( eksantirik ) ölçülecek olan ( H ) kursu ile hesaplanır. e
=H/2 ölçme çeşitli kısımlarda tekrarlanmalıdır.
Bu iş parçasının dairesel hareketlerinin kontrolü :
Ölçme saati, belli bir hareket yapabilecek şekilde sıfıra ayarlanır. Eğer iş parçası yavaşça dönerken, ölçme saatinin hiçbir sapma yapmıyorsa,
o zaman iş parçası kusursuz demektir. Fakat gösterge bir sapma meydana getiriyorsa;
o zaman en büyük ve en küçük ölçme değerinin farkı kursu ( sapmayı ) verir. Eksenden kaçıklık
bunun yarısına eşittir. e= H/2
Paralel Yüzeylerde Eksen Kaçıklığının Ölçülmesi:
Ölçülecek olan yüzeyin, ölçme aletinin gövdesinin ( sehpanın ) oturduğu yüzeye paralel olmasına dikkat
edilmelidir. Bu durum, sehpanın yerinin değiştirilmesiyle kontrol edilir. Bu sırada göstegenin hiçbir sapma
yapmaması icabeder. Bundan sonra saat okunur, saat kaldırılıp alt yüzey yukarı çevrilir. Yeniden paralellik temin
edilir ve tekrar okunur. Eğer iki okuma arasında hiçbir fark bulunmazsa, o zaman yüzeyler eksene göre simetrik
konumdadır. Bir fark bulunduğu zaman, eksen kaçıklığı e=H/2 bulunur.
Bir eksantirik kursunun ölçülmesi:
Ölçme saati ile bir defa eksantrikliğin en yüksek ( M1 ) ve bir defa en alçak ( M2 ) konumda ölçme yapılır.
Eksantrik kursu H= M1 M2
Eksatriklik e=H/2
Örnek:
M1= 9,00 H= 9,00-1,58
M2= 1,58 H=7,42
e=H/2= 7,42/2= 3,71 mm
Açı ölçme arçları:
Açılar sabit veya ayarlanabilir açı ölçme aletleri ile birlikte ölçüle bilirler.Sabit açı ölçme aletleri yalnız sabit bir açının ölçülmesi için yapılmışlardır.Ayarlı açı ölçme aletleri derece bölüntülü ve bölüntüsüz olarak yapılırlar ve herhangi bir açıya göre ayar edile bilirler.
Çeşitli ölçme aletleri :
Sabit açı ölçme
dikdörgenler
belli dar ve geniş açı gönyeleri
2. Ayarlı açı ölçme aletleri
Herhangi bir açıyı nakletnede kullanılan ölçü bölüntüsüz gönyeler.
Herhangi bir açıyı ölçmekte kullanılan bölüntülü gönyeler.
Sabit Gönyeler ile ölçme :
Gönye her iki kolu ( kılıcı ) iş parçasının yüzeyleri ile dik açı yapacak şekilde iş parçasına oturtulur.
Kaide olarak uzun olanı dayama yüzeyi görevini görür.
Açının tamlığı ( doğruluğu ) ışık aralığı metodu ile belirlenir.
Gönyenin konulmasında bir kol ölçme yüzünün tam genişliğince dayatılacak yüzeye oturtulur. Ve gönye yavaşça kolu boyunca diğer kol iş parçasına temas
edinceye kadar hareket ettirilir. Bu sırada iş parçası ve gönye ışığa doğru tutulur. Bakış doğrultusu
ile ölçülen yüzeyin aynı düzlemde bulunması gerekir. Eğer iş parçasının açısı , kullanılan
ölçü aletininki ile ışık sızmayacak şekilde çakışır ise o zaman tan açı sağlanmış olur.
İç , açının ölçülmesinde , gönyenin bir kolu dış ölçme yüzeyi iş parçasına dayama yüzeyine oturtulur ve gönye iş
parçasının diğer yüzeyine doğru , gönye temas edinceye kadar kaydırılır.(1)
Gönyenin direk olarak dayama yüzeyine konmasında (2) özel bir itina göstermek lazımdır.
Ayarlana bilir açı ölçer :
Üniversal açı ölçerin montajı ve bölüntüleri o şekilde yapılmıştırki , her türlü açının 5 tamlıkta okunması mümkündür. Esas bölüntü , her biri 90°lik dört alanı ihtiva eder.Bu , 0°den başlayıp her iki tarafa doğru 90°ye kadar artarak gider.Buradan itibaren tekrar azalarak 0°ye iner.
Verniyede aynı şekilde her iki tarafa doğru yapılmıştır.Böylece esas bölüntünün her iki tarafa hareketinde olduğu
gibi , doğru ölçme yapıla bilir.
Açı ölçerlerde ölçmeler :
Kılıç iş parçasına o şekilde dayatılır ki , artık kılıç ile iş parçası arasında bir ışık aralığı farka dilmez.
Açı ölçerin kılıç ölçme yüzeyi üstünde her zaman dik konumda durur.
Basit açı ölçerde hareketli kılıç , açı değeri doğrudan doğruya okuna bilecek şekilde ayarlanır.
Üniversal açı ölçerlerde ölçme sırasında her açınınkatları ayarlana bilir.
Dar açının ölçülmesinde : Ölçme değeri = okuma değeri
Genilş açının ölçülmesinde : Ölçme değeri = 180° - okuma değeri
Açı ölçerlerin okunmasında önce esas bölüntü üstünde sıfırdan sonraki tan derece miktar verniyerin sıfır çizgisi yardımıyla okunur. Bundan sonra aynı yönde harekete devam edilerek , esas bölüntünün bir çizgisi ile çakışan verniyer bölüntü çizgisi ile dakika miktarı okunur.
Boşluk Muayne edici ( Layner ) :
Makinaların ve aparatların montajında , örn. Kızakların , yatakların , v.b. boşluklarını tespit etmede kullanılır. Bir boşluk muayene edici dilleri , takım halinde ve çeşitli kademededir.
Kavis Şablonu :
Dış bükey ( konveks ) veya iç bükey ( konvak ) eğri yüzeylerin kavis yarı çaplarını mukayese etmek suretiyle
tespit etmekte kullanılır.
Eğer bir iş parçasının kavisi şablonun kavisine uymaz ise , bu zaman bir ışık aralığı meydana gelir
İş parçasının kavisi çok İş parçasının kavisi ile şab- İş parçasının kavisi
Küçük lonun kavisi çakışır. Çok büyük.
Ali Ekber- Admin
- Mesaj Sayısı : 108
Kayıt tarihi : 23/12/09
Yaş : 27
1 sayfadaki 1 sayfası
Bu forumun müsaadesi var:
Bu forumdaki mesajlara cevap veremezsiniz